“Hiçbir kâr, bir işçinin hayatından değerli değildir”

1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nde Türkiye’de ve dünyada emekçiler, adil çalışma koşulları, eşit ücret ve iş güvenliği taleplerini yeniden gündeme taşıyor. Ancak kutlamaların coşkusuna rağmen, iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybeden işçiler arasında kadınların oranı da erkek işçiler kadar dikkat çekici.

2024’te 1.897 işçi yaşamını yitirdi

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi’nin 2024 raporuna göre, Türkiye’de en az 1.897 işçi iş kazalarında hayatını kaybetti. Bu ölümlerin yüzde 9’unu (171 işçi) kadınlar oluşturdu.
Özellikle tarım, tekstil ve hizmet sektörlerinde çalışan kadın işçiler, güvencesizlik ve ağır çalışma koşulları nedeniyle risk altında.
Çocuk işçi ölümlerinde kız çocukları: 2024’te hayatını kaybeden 71 çocuk işçinin 19’u kız çocuğuydu. Tarımda aile işçisi olarak çalıştırılan kız çocukları, kayıt dışılık nedeniyle istatistiklere bile yansımıyor.

Ücret eşitsizliği ve çifte mesai

TÜİK’in 2023 verilerine göre, Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranı %34,2 ile sınırlı kalırken, kayıt dışı çalışan kadın oranı %45’i aşıyor. Kadın işçiler, erkeklerden %20,1 daha az ücret alıyor ve ev içi emek yükü nedeniyle “çifte mesai” yapmak zorunda kalıyor.
Tekstilde kadın emeği sömürüsü: Özellikle tekstil atölyelerinde uzun saatler, asgari ücret altında çalıştırılan ve gebelik döneminde işten çıkarılan kadın işçiler, sendikal haklardan da mahrum bırakılıyor.

İşçiler görmezden geliniyor

SGK’nın 2023’te açıkladığı 1.972 ölümlü iş kazası verisi, kayıt dışı çalışan göçmen, çocuk ve kadın işçileri kapsamıyor. 2024’te ölen 94 göçmen işçinin 27’si kadındı, ancak bu rakamlar resmi istatistiklerde yer almadı. Bu sebepten de bu rakamlar şaibeli.
İnşaat ve temizlik sektöründe kadınlar: İnşaatlarda temizlik işçisi olarak çalışan kadınlar, düşük ücretle, korumasız ve sosyal haklardan yoksun çalıştırılıyor. 2024’te 23 kadın işçi, yüksekten düşme veya zehirlenme sonucu yaşamını yitirdi.

“Kadın Emeği Sömürüsü Sistemin Parçası”
İSİG Meclisi, kadın işçi ölümlerinin temelinde toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve sermayenin ucuz emek politikası olduğunu vurguladı:
Kreş ve doğum izni eksikliği,
Cinsel taciz ve mobinge karşı korumasızlık,
Ev içi emeğin görünmez kılınması,
Sendikalarda kadın temsiliyetinin düşüklüğü.
2023’te bir tekstil fabrikasında gece vardiyasında çalışan 4 kadın işçi, yangın çıkışının kilitlenmesi nedeniyle hayatını kaybetti.

İSİG Meclisi’nin raporunda vurgulandığı gibi: “Hiçbir kâr, bir işçinin hayatından değerli değildir.”