Bülten Kıstas

Dijital medyanın gelişimi, ifade özgürlüğü ve gazetecilik etiği konusunda önemli tartışmaları beraberinde getirdi. Deneyimli dijital içerik üreticisi ve gazeteci Halil Metin ile yapılan kapsamlı röportaj, bu dinamik alanın derinliklerine inerek, dijital çağda ifade özgürlüğü ve gazetecilik etiğinin karşılaştığı zorlukları ve avantajları ortaya koyuyor.

İfade Özgürlüğü ve Dijital Medya

Halil Metin, dijital medyanın bireylerin ifade özgürlüğü üzerindeki pozitif etkilerini vurgularken, bu platformların haberlerin sunumu ve yorumlanması üzerindeki etkisinin de göz ardı edilmemesi gerektiğine dikkat çekti.  Metin, dijital medyanın bilgi kirliliği ve yanıltıcı bilgilendirme gibi sorunlara da yol açabileceğini, bu durumun vatandaşların doğru bilgiye erişimini zorlaştırabileceğini ifade etti.

Gazetecilik Etik Değerleri ve Dijital Medya

Metin, dijital medyanın geleneksel medya normlarından farklı olarak, doğruluk, tarafsızlık, gizlilik ve veri gizliliği gibi konularda ciddi etik sorunlarla karşı karşıya kaldığını belirtti. Metin,  “Dijital medya, hız ve erişilebilirlik açısından büyük avantajlar sunsa da, etik değerlerin korunması konusunda ciddi zorluklar ortaya koyuyor,”dedi. Doğruluğun sağlanması ve yanıltıcı içeriklerin önlenmesi için gazetecilik ilkelerine sıkı bir şekilde bağlı kalınması gerektiğinin altını çizen Metin, “Haber kaynaklarının doğrulukları ve güvenilirlikleri, dijital medyada daha da büyük bir önem kazanıyor. Yanlış bilgilendirme ve manipülasyon riskleri, sıkı bir denetim ve doğrulama süreci gerektiriyor,” şeklinde konuştu. Tarafsızlık ve gizlilik konularına da değinen Metin, dijital platformların politik ve ticari baskılara karşı dirençli olmaları gerektiğini vurguladı. Kullanıcıların gizliliğinin korunması ve veri güvenliğinin sağlanması konusunda da medya kuruluşlarına büyük sorumluluklar düştüğünü belirtti.

Dijital Habercilik ve Özgürlük

Metin’e göre dijital habercilik, gazetecilere daha geniş bir kitleye ulaşma ve haberlerini çeşitli platformlarda paylaşma imkanı tanıyarak bir ölçüde özgürlük sağlıyor. Metin, “Dijital ortam, gazetecilere geleneksel medya sınırlamalarının ötesinde bir alan açıyor. Ancak bu özgürlük mutlak değil, çünkü dijital platformlar da kendi içinde çeşitli kontrol mekanizmalarına sahip,” dedi. Dijital medya haberciliğinin özgürlük getirdiği kadar, filtreleme algoritmaları ve reklam gelirlerine bağlı olarak içerik üzerinde bir kontrol mekanizması kurduğunu belirten Metin, “Bu durum haberlerin nasıl şekillendirileceği ve hangi haberlerin öne çıkacağı konusunda belirli bir manipülasyona yol açabilir,” şeklinde konuştu. Yanlış bilgilendirme ve yanlı haberlerin yayılmasının dijital medya ile arttığını ve bu durumun toplumun haber kaynaklarına olan güvenini sarsabileceğini dile getiren Metin, “Dijital medya haberciliği, her ne kadar bazı özgürlükler getirse de, bu özgürlüklerin ne kadar etkili olduğu ve ne ölçüde bağımsızlık sağladığı tartışmalı,” dedi. Dijital medyanın getirdiği özgürlüğün yanı sıra, içerik üretiminin ve yayınlanmasının belirli sınırlar içinde kalması gerektiğini vurgulayan Metin, “Dijital yayınların etkili bir mecraya dönüşmesi veya belirli ellerde yoğunlaşması, habercilik üzerinde önemli bir etkiye sahip. Sahiplik ilişkileri ve ticari bağlar, içeriğin nasıl filtrelenip sunulacağını belirleyebilir,” ifadelerini kullandı.

Clickbait ve Gazetecilik Etik Kuralları

Metin, gazetecilikte temel alınması gereken doğruluk, tarafsızlık, dürüstlük ve kamu yararına hizmet ilkelerine dikkat çekiyor. “Clickbait başlıklar, zaman zaman bu ilkelerle çatışabilir. Çünkü bu tür başlıklar içeriğin gerçek değerini ve önemini abartabilir veya yanıltıcı olabilir. Bu durum okuyucunun güvenini sarsar ve medya kuruluşunun güvenilirliğine zarar verir,” diye konuştu Manipülatif olarak tasarlanan clickbait başlıklarının okuyucuyu yanıltma veya kandırma amacı güttüğünü belirten Metin, bu durumun gazeteciliğin etik standartlarına uygun olmadığını ve mesleğin itibarını zedelediğini vurguluyor. Metin,  “Gazetecilik, topluma doğru ve güvenilir bilgi sağlama amacıyla hizmet etmeli. Clickbait gibi yöntemler, bu amaca hizmet etmez,” dedi. Dijital algoritmaların son yıllarda etik değerlere daha fazla ağırlık vermesine rağmen, yayıncıların okuyucuları spam içeriklere alıştırdığını dile getiren Metin, clickbait başlıkların insanların ilgisini çekmesine karşın, gazetecilik etik ilkeleri açısından uygun olmadığını belirtiyor. “Okuyucuların alışık olması, gazetecilerin etik standartlara uyum sağlaması gerektiği anlamına gelmez,” diyerek önemli bir noktayı altını çizdi. Metin’e göre, gazetecilik mesleğinin güvenilirliğini korumak ve topluma doğru bilgi sağlamak için, clickbait başlıklardan kaçınılmalı ve etik değerlere uygun başlıklar tercih edilmelidir. “Güven unsuru, bazı dijital içerik üreticileri tarafından göz ardı edilse de, gazetecilik temel prensiplerine sadık kalınmalıdır,” diyerek sözlerini tamamlıyor.

Halil Metin ile yaptığımız bu söyleşi, clickbait başlıkların gazetecilik etik kuralları açısından taşıdığı sorunları ve bu başlıkların kullanımının mesleki itibara etkilerini gözler önüne seriyor. Gazetecilik, kamu yararına hizmet etme misyonuyla hareket etmeli ve okuyucuya doğru bilgi sunma sorumluluğunu her zaman ön planda tutmalıdır.